Restauratie

Hans, gebouwd te 1922 als stoom sleepboot, tijdens de 2de wereld oorlog gekelderd en terug geborgen. Is 1951 hebben ze toch de stoom installatie er uit gehaald en is men naar MaK gegaan voor een dieselmotor. MaK had een kleinere motor voor gesteld, maar de reder wou de grootste die er in ging, en dat is deze MaK MS423 geworden, die met zen 6 cylinders een totale inhoud heeft van 166 liter, goed voor 360pk bij 340rpm

En toen geschiedde...Mayday Mayday Mayday !

Hans op zee

Een verslag van Mark Van Raes.

We hadden Navkid van Navionics aan boord, die zou ons komende van boven, onder Schiermonnikoog naar beneden sturen door de wadden, Onze  ondersteunende WhatsApp groep aan de wal raadde dit af omwille van de diepgang.
Dus, Noordzee verder af varen richting Den Helder. De zee begon vrij wild te worden, niks abnormaal, maar toch genoeg dat Hans het niet zo prettig vond (en wij ook niet echt) we begonnen water te maken, het vliegwiel van de motor sproeide de hele bilge in het rond, de machine kamer was een rollende ijspiste geworden, luik naast de schroefas open gelegd, daar nog een dompelpomp in gezet, maar ik had het idee dat we het niet onder controle gingen krijgen.

Hans maakt water

We zaten toen net een 4 tal kilometer uit de kust tussen 2 eilanden waarachter ook zandbanken lagen (dacht ik) we zagen een paar tonnen op de kaart, dus daar tussen gemikt om bewust te gaan droog vallen uit het wilde weer, om de situatie te stabiliseren en met opkomend tij weer te vertrekken.

Hans loopt vast op een zandbank.

Helaas zijn we zover niet geraakt en op ongeveer 1 mijl uit de kust vast gelopen op een zandbank, daar dus mayday opgeroepen en het knrm team kwam ons helpen, maar met het water een halve meter onder de waterlijn was dit een hopeloze zaak.

Wat te doen ?

Toen heb ik tegen de jongens gezegd om er mee te stoppen omdat het verloren moeite is en dat we gingen wachten om met de hulp van moeder natuur weer los te komen.
KNRM heeft ons instructies gegeven om op eigen kracht verder te kunnen maar in geval van nood mochten we terug contacteren.
Dus anker uitgezet.

Komen we los van de zandbank ?

De volgende ochtend met opgaande tij werd Hans in de zij door stroming gepakt en bleef telkens steken aan het anker, dit was niet meer binnen te krijgen door de grote kracht dat hier op stond.

Knrm weer opgeroepen met de vraag of ze een sleepje op de kop konden geven om het anker weer binnen te krijgen maar dat gingen ze niet doen.

KNRM bijstand of een BERGINGSBEDRIJF ??

Ik moest een bergingsbedrijf bellen.
Vervolgens hebben we vele rake klappen gekregen en merkten we dat de roerstand aanwijzer alle kanten uitsloeg op het ritme van geklop dat we in de kont hoorden, dus het idee: fuck, geen roer meer.
Terug opgeroepen dat we niet los kwamen en stuurloos lagen.

KNRM HELPT 

Na vele pogingen heb ik het anker afgeslepen want het was niet binnen te halen, hebben ze ons los gekregen en zijn ze alles beginnen nakijken.

Op eigen kracht naar Den Helder.

Tot onze verbazing was de stuur inrichting nog intact, motor gestart en zijn we op eigen kracht Den Helder binnen gelopen

Vervolg/aanvulling verhaal Hans

Dag 1 Hamburg Gluckstadt

Eindelijk is het zover, alles klaar voor vertrek, Hans heeft een dik uur liggen warm lopen, alle drukken en temperaturen zijn goed, goede water circulatie, klaar voor vertrek.

Het idee was om de dag voor het vertrek het laatste aan boord te brengen en dan met de trein terug naar Hamburg te komen. Dit idee hebben we een beetje moeten aanpassen toen bleek dat de eerste brug waar we door moesten niet op afroep draaide maar op vaste uren en het bericht dat de Duitse treinen niet bepaald stipt rijden. De brug draaide om 14u en de trein zou aankomen om 13u01 en het was dan 25min wandelen.

Het zekere voor het onzekere genomen ben ik aan boord blijven slapen en is Walter terug naar huis gereden om dan de dag erna naar Hamburg te treinen. Als Walter dan te laat was zou ik Hans alleen door de brug varen zodat we die niet zouden missen, en ja hoor, de trein had een kleine 45min vertraging dus heb ik Hans alleen door de brug geloodst en erachter tegen de kant gelegd.

Met Walter achteraf aan boord vertrokken we echt. Een sluis door en we zaten op de Elbe met de stroming zoals we hadden voorzien, langs achter. We maakten goed vaart, maar dit duurde niet lang, we merkten dat we geen koelwater meer kregen en dat onze zware jongen in de kelder het behoorlijk warm begon te krijgen. Gelukkig was er een zware steiger in zicht waar we tegen konden liggen. We hebben de koeling daar terug in orde gekregen, heel zachtjes de motor laten afkoelen en als alles stabiel was konden we de reis weer hervatten.

Gluckstadt was de bestemming voor vandaag, waar we het volgende afgaande tij dan weer zouden afwachten.

Komende van Hamburg zit er voor Gluckstadt een splitsing in de Elbe, daar de betonning gevolgd richting Gluckstadt maar daar merkten we al snel dat betonning niet garant staat voor voldoende diepgang voor onze zware jongen toen we al vrij snel stil kwamen te liggen in het midden van de vaargeul. Nog geprobeerd om hem los te krijgen, maar met het dalende water gaf dit geen succes.

Het was het laatste van het afgaande tij, dus al snel zou het weer gaan stijgen en ja hoor, nog geen uur later kwamen we weer los en konden we Gluckstadt binnen varen om ons bedje op te zoeken.

Dag 2 Gluckstadt borkum

Op een onmenselijk uur opgestaan om het volledige getij mee te kunnen hebben, de 13300kilo zware motor in gang gezet om onze tocht verder te zetten. Geen idee hoever we gingen geraken, hiervoor gingen we het weer laten beslissen. Met de stroming in de kont waren we vlot Cuxhaven voorbij, op open zee. Het weer was geweldig, niks wind, geen rimpeltje, een droom. Rustig 140 toeren per minuut en we liepen netjes.

Het bleek dat we Borkum vandaag gingen halen en dat was fijn aangezien we dit normaal gezien voor dag 3 hadden gepland.

Voor Borkum was er ook weer zo’n kleine betonde splitsing. Ik dacht, ons gaan ze geen 2 de keer hebben zitten, we varen langs buiten via open water tot voor de monding van de haven en steken daar door, maar dit was ook geen succes, weer aan de gond. 10 min later zagen we een ferry full speed die vaargeul door stomen, dus dat bleek daar toch diep genoeg te zijn. Hans toch los kunnen krijgen, en richting de vaargeul zijn we dan toch Borkum kunnen binnen lopen.

Dag 3 Terror

Bij het krieken van de dag terug de tocht verder gezet. Nog een stukje de zee op om dan volgens de navigatie app (waar we onze diepgang trouwens moesten ingeven) onder schiermonnikoog naar beneden te gaan, door de waddenzee richting een sluisje naar het Ijsselmeer.

Ons whatsapp groepje dat de reis volgde raadde ons dit sterk af omwille van de diepgang. We moesten verder over zee om via den Helder te varen. Zo gezegd zo gedaan.

In de namiddag begon de wind aan te wakkeren en de zee begon te zwellen. Niks spectaculair, maar Hans was hier toch niet zo gelukkig mee en begon over enthousiast te stampen en te rollen. Water tot over de stuurcabine, gangboorden onder water waardoor er langs enkele slechte dek doorvoeren water binnen kwam en dat was behoorlijk veel.

Al snel stond het vliegwiel van de motor in het water en sproeide het bilge water waar sinds 1951 olie, fuel en vetten in waren verzameld de hele machine kamer rond waardoor je dus de hele machine kamer rond schoof. Blijven staan was practisch onmogelijk.

We kregen het water moeilijk buiten met de pompen. Meer water binnen krijgen dan buiten krijgen is min of meer het concept van zinken en dat waren we dus aan het doen. Op dat moment hadden we aan onze bakboordkant een opening tussen 2 eilanden waarop ik beslistte om het zekere voor het onzekere te nemen. We zagen er nog wat boeien liggen en het idee was om door die opening te gaan, Hans op een wad vast varen, het getij was nog aan het af gaan. Dan konden we Hans daar leeg pompen, waren we uit het wilde weer en zouden we de volgende dag weer met opkomend water terug vertrekken. Dat bleek de meest veilige optie zowel voor ons als voor Hans, dus, 90 graden afgedraaid richting de opening niet wetend wat ons te wachtend stond.

Blijkbaar was dat een van de meest slechte/gevaarlijke gebieden en al snel zaten we weer vast, maar niet stilletjes deze keer, golven hebben ons letterlijk op een zandbank gegooid en op 5 minuten stond het water 50cm onder de waterlijn. Muurvast. We lagen nog heel de tijd over en weer te roeren en te rollen, maar van los komen was geen sprake. Mayday uitgeroepen die door KNRM werd opgevangen en al snel stonden deze mensen ons bij. Na uren aan Hans te sleuren in alle mogelijke richtingen had ik de jongens gezegd om te stoppen en het later met opgaande tij terug te proberen.

Dag 4 los en Den helder binnen

Bij het op komen van het water begon ook de wind wakker te worden en we kregen volle tij in de zij, en Hans kon weer de volle laag incasseren van de golven die er op in beukten.

Het anker dat we vorige nacht hadden uitgezet kregen we niet meer binnen door de kracht die hier op stond. KNRM weer opgeroepen om te vragen of ze de kop richting het anker konden trekken om zo het anker binnen te halen maar dat ging niet. Dan op eigen kracht geprobeerd, maar aangezien we nog volledig in het zand zaten zijn de overdruk kleppen van de koeling open gegaan omdat de zuigerpompen emmers zand binnen trokken en spoot er een kleine 30 bar water en zand de machine kamer in. Dan ging ook nog eens het oliedruk alarm af waardoor ik de motor onmiddellijk stil heb gezet. Wachten op hoger water dus en klappen blijven incasseren en afvragen hoelang dat Hans dit nog gaat blijven verdragen. Tijdens het wachten op hoog water zagen we de roerstandaanwijzer van links naar rechts slagen en op dat zelfde ritme hoorden we telkens zware klappen in de kont dus we vreesden dat we zelfs geen roer meer hadden. Door die oproep is KNRM ons terug ter hulp geschoten. Ze hebben dan eerst geprobeerd om ons richting het anker te trekken maar dat was tevergeefs. Uiteindelijk zelfs afscheid van het anker moeten nemen en de ketting door slijpen. Na veel getrek en gesleur en het stijgende water zijn we toch los geraakt.

Vanaf we los waren begon de wind en de golfslag te minderen. Het luik van de stuur inrichting open gedaan en daar was niks te merken. Links rechts gestuurd en er was roerwerking. Dan naar beneden gegaan, de plaatoliefilters enkele toeren gegeven, motor terug opgestart, en al snel was de motor ook terug stabiel. Oliedruk ok, koelwater weer onder contrlole dus de koppeling in gezet en meteen kwam de sleeplijn los te hangen. We vaarden weer op eigen kracht. KNRM is ons dan nog een tijd bijgebleven om de machine kamer leeg te pompen en we zijn op eigen kracht Den Helder binnen gevaren waar we hem tegen de kant hebben kunnen leggen. We lagen weer veilig tegen de kant.

Het gedeelte dat hier op volgt is ook niet bepaald prettig, maar het bleek dat de kop van Hans toch heeft geleden en die maakte water, dus Hans was nog steeds zinkende en niet buiten gevaar. Er zijn dan een paar slechte beslissingen gevallen, verkeerde communicatie waardoor Hans plotseling niet meer van mij was, op sleep naar de sloperij treffers in haarlem, materiaal verdwenen en dergelijke. Na enkele mentaal slopende weken beslist om Hans niet te laten gaan en Hans terug gekocht.

31 augustus 2024 rescue day

Vandaag halen we hans weg uit de sloperij. Hans was intussen tussen een aantal schepen gesukkeld die hun doodsvonnis lagen af te wachten, na korte inspectie Hans weer beginnen op te starten en al snel was ie weer in leven. Hem aan de overkant tegen de kant gelegd waar we de motor verse olie hebben gegeven want op zee heeft ie wel wat water over zich gehad en de olie zag er niet meer zo fris uit. De kop maakte vreemd genoeg geen water meer, hoogst waarschijnlijk een klinknagel slecht of een naad die door de vele kloppen onder spanning heeft gestaan en dat heeft zich terug gezet, dat gaan we later nog onderzoeken.

1 September Aankomst Tholen

Hans is toegekomen in Tholen

Na een dag zonder 1 enkel probleem zijn we Tholen binnen gelopen en na hans zachtjes tegen de passanten stijger te leggen warm ontvangen.

7 september 2024 Naar huis

Eindelijk, na alles kan Hans eindelijk naar huis. We vertrekken ’s ochtends in Tholen om via de bergse diepsluis, wemeldinge en hansweert de ouwe vertrouwde schelde op te gaan.

’s Avonds zijn we op Hans zen nieuwe thuishaven, voor de Westhinder 1 aan de stijger van de RWVS.

Intussen is de werf van Rupelmonde komen kijken voor de werfbeurt van Hans en in het voorjaar gaat Hans uit het water om het onderwaterschip volledig te behandelen en te herstellen waar nodig. Ook gaan we 2 standpijpen plaatsen om een diepte meter te plaatsen want dat blijkt met deze diepgang best wel handig te zijn. De keuring zal hier ook vernieuwd worden, inspectie schroefas, roer en dergelijke.

Dan krijgt hans een nieuwe betimmering en kan hij weer fier de zomer in.

To be continued.